» آموزش کامل لحیم کاری با ابزارآلات لحیم و جوشکاری مرغوب آلمانی روتنبرگر

Rate this post

آموزش کامل لحیم کاری

آگاهی درباره این نکته که چگونه و با چا ابزاری لحیم کاری کنیم بسیار مفید است. نکاتی که در زمان لحیم کاری باید به آنها توجه کرد بسیار ساده است اما بسیاری از افراد نمی دانند که در این 3 ثانیه ای که قرار است لحیم کاری انجام شود دقیقا باید چه کنند. برای اینکه بخواهیم لحیم کاری کنیم باید با ابزاری همچون هویه ، قلع ، قلع کش ، روغن لحیم آشنا شویم .

لحیم کاری چیست؟

لحیم کاری عملی است که در ضمن آن دو فلز که قابلیت لحیم کاری را داشته باشند را به یکدیگر بچسبانیم یعنی با استفاده از ابزاری به نام هویه فلز مربوطه را به همراه “سیم لحیم” گرم میکنیم.بعد از گرم کردن سیم لحیم ذوب شده وبه محل اتصال دو فلز خواهد چسبید. این عمل را لحیم کاری گویند. لحیم کاری را باید با دقت کافی انجام داد تا در اثر رطوبت و کارکرد زیاد قلع به اسانی جدا نشود و به اندازه کافی محکم باشد.

نکات بسیار مهم برای انجام لحیم کاری

در همین ابتدا به چند نکته قابل توجه در لحیم کاری که رعایت کردن انها میتواند در ایمنی شما بسیار مفید باشد باید توجه کنیم:

اول اینکه توجه داشته باشید که هویه بشدت داغ می شود و در صورت تماس با بدن شما میتواند باعث سوختگی شدیدی شود و همچنین در صورتی که در مجاورت اشیای قابل اشتعال قرار گیرد میتواند سبب آتش سوزی شود، بنابراین ضمن اینکه از پایه هویه مناسب استفاده می کنید، هنگام کار حواستان را خوب جمع کنید!

دوم اینکه هرگز برای دید بهتر قطعه را حین لحیم کاری نزدیک صورتتان نبرید چرا که ممکن است حین ذوب شدن سیم لحیم، قطراتی از روغن آغشته به آن با دمای بسار بالا به اطراف پرتاب شود. ضمنا از استنشاق بخار های ساطح شده حین لحیم کاری جدا خودداری نموده، سعی کنید در مکانی لحیم کاری را انجام دهید که تهویه مناسبی داشته باشید.

هویه چیست:

هویه یکی از مهمترین و معروف ترین ابزار کار الکترونیک است. کمتر کسی است که هویه را نشناسد یا آن را ندیده باشد.

از هویه برای لحیم کاری قطعات الکترونیکی روی برد (مدار چاپی) استفاده می شود و برای این منظور علاوه بر هویه به وسایل جانبی دیگری مانند قلع، روغن لحیم، فلاکس، پایه هویه مورد نیاز است.

هویه در انواع و اقسام گوناگونی یافت می شود. ساده ترین و ارزان ترین هویه ها، هویه هایی هستند که امکان تنظیم دما را ندارند و با یک توان ثابت کار می کنند.

هویه ها را در توان متفاوتی مانند :30 وات یا 40 وات و یا 60 وات و یا حتی بیشتر میسازند. بسته به کاربرد و نیاز میتوان از هویه های با وات متفاوتی استفاده کرد در کارهای الکترونیکی معمولا از هویه های 30 یا 40 وات استفاده میشود در بعضی موارد نیز میتوان از هویه های 60 وات هم استفاده کرد.

سیم لحیم (قلع) :

یکی از نکاتی که خیلی روی کیفیت کار تاثیر می گذارد کیفیت سیم لحیم است. سیم لحیم آلیاژی از قلع و سرب است که در انواع مختلف ساخته میشود . سیم لحیم الیاژی مخصوصی است که برای لحیم کاری دو فلزی که باید به یکدیگر متصل شوند را به یکدیگر میچسباند . که برای این کار باید سیم لحیم توسط هویه ذوب شود سپس به محل اتصال هدایت شود و وقتی که خنک شود دو فلز به یکدیگر میچسبند.

سیم جوش قرقره ای روتنبرگر آلمان مدل ROSOL S1 ضخامت 2 میلیمتر

سیم لحیم قرقره ای روتنبرگر آلمان مدل ROSOL S3 ضخامت 3 میلیمتر

روی قرقره سیم لحیم دو عدد دیده می شود، بطور مثال ۶۰/۴۰ این به آن معنا است که لحیم فوق دارای ۶۰ درصد قلع و ۴۰ درصد سرب می باشد. برای لحیم کاری قطعات الکترونیکی باید از سیم لحیمی استفاده شود که در صد قلع آن حدود ۶۰ باشد. دلیل آن این است که نقطه ذوب قلع کمتر است بنابراین برای ذوب آن به دماهای خیلی بالا نیازی نیست و این بخصوص در لحیم کاری نیمه هادی ها بر روی برد یک مزیت محسوب می شود چرا که درجه حرارت بالا میتواند باعث آسیب دیدن قطعات حساس و بخصوص نیمه هادی ها شود و حتی به فیبر مدار چاپی صدمه بزند. بهترین نوع سیم لحیم ، سیم لحیم ۶۳ درصد است که در بازار به همین نام یافت می شود .

برخی سیم های لحیم آغشته به مقدار کمی روغن لحیم و یا فلاکس تنه کار هستند که نیاز به استفاده همزمان از روغن لحیم را نیز مرتفع می سازند

روغن لحیم :

هرگاه دو قطعه را بخواهند بوسیله لحیم ، اتصال دهند بایستی كاملا تمیز و از هرگونه چربی ، رنگ و اكسید پاك گردند . بنابراین در زمان لحیم چون درجه حرارت بالا است سبب می شود در سطح خود لایه ای اكسید بوجود آید و پس از لحیم كاری ممكن است این لایه اكسید مانع از تماس الكتریكی بین آن دو شود . برای جلوگیری از این كار از روغن لحیم استفاده می كنند . این روغن از ماده ای به نام كلوفون تشكیل شده و حل كننده اكسید و هر مواد زائد است .

روغن لحیم یا فلاکس (تنه کار) ROSOL 1s روتنبرگر آلمان

روغن لحیم یا فلاکس (تنه کار) ROSOL 3 روتنبرگر آلمان

طرز كار با روغن لحیم :

قبل از لحیم كاری باید محل اتصال به این روغن آغشته شود و بعد عمل لحیم كاری صورت گیرد. با انجام این كار روغن، مواد زاید بر روی اتصال را در خود حل كرده و هنگامی كه هویه داغ به محل اتصال نزدیك می شود ، روغن را كنار زده و محل اتصال را از ماده های خارجی خالی می نماید . امروزه لحیمهای در الكترونیك مورد استفاده می گردد كه در داخل خود روغن لحیم دارند لذا نیازی به روغن لحیم جداگانه ندارند اصطلاحأ به این نوع لحیم ، سیم لحیم با مغزی روغن می گویند. بهر صورت در هنگام لحیم كاری بایستی از تمیز بودن محل اتصال ، اطمینان حاصل شود .

لحیم کاری خوب و مناسب به عوامل زیر بستگی دارد:

۱- لحیم کاری با هویه ای با نوک تمیز انجام گیرد
۲- قطعاتی که لحیم می شوند باید تمیز باشند
۳- پیش از لحیم کاری قطعات به صورت فیزیکی به هم متصل گردند

۴- محل لحیم کاری باید پیش از نزدیک کردن سیم لحیم به قدر کافی گرم شود
۵- پیش از تکان دادن یا جابجا نمودن محل اتصال باید اجازه دهیم قلع کاملاً سرد شود و خود را بگیرد

1- خب قبل از هر چیزی میبایست هویه را به برق بزنیم تا داغ شود.توجه کنید که تا هویه کاملا داغ نشده از ان استفاده ننمایید.اگر دیدید که نوک هویه تمیز نیست و سیاه است سعی کنید با اسفنج نسوز انرا تمیز کنید(اسفنج نسوز را حتما خیس کنید سپس استفاده نمایید).به هیچ عنوان نوک هویه را سمباده نزنید و یا با تیغ و امثال ان نتراشید چرا که نوک هویه شما خیلی زود خراب خواهد شد.نوک هویه ای تمیز است که براق باشد و رنگ سفید باشد.

همیشه سعی کنید اسفنج مخصوص را تهیه کنید و در پایه هویه خود قرار دهید تا در مواقع لزوم براحتی بتوانید از آن بهره گیرید.

هویه و نحوه ی استفاده از اسفنج نسوز

2-ابتدا سطوحی را که میخواهید به هم لحیم کنید، خوب تمیز کنید، اگر قصد لحیم کاری قطعات الکترونیکی روی برد مدار چاپی یا برد سوراخدار را دارید، با یک سمباده نرم، محل های اتصال پشت برد را سمباده بزنید، با این کار لحیم خیلی راحت تر انجام می شود.

در لحیم کاری ترانزیستور ها و آی سی ها (در صورتی که از سوکت آی سی استفاده نمی کنید) خیلی محتاطانه عمل کنید چرا که حرارت بیش از حد باعث خرابی قطعه می شود. پس از لحیم کردن هر پایه کمی صبر کنید تا قطعه خنک شود و سپس پایه دیگر آن را لحیم کنید. میتوانید برای اتلاف وقت تا خنک شدن آن، قطعه دیگری را لحیم کنید و مجددا برگردید به قطعه قبلی.

بهترین زمان برای لحیم کاری 2 تا 3 ثانیه میباشد .اگر مهارت کافی در این زمینه ندارید حتما تمرین کنید.بنده خودم در لحیم کاری بیشتر از 2ثانیه طول نمیکشه کارم.

3- نکته ی مهم دیگر این است که برای لحیم کاری چه زمانی از سیم لحیم قرقره ای استفاده کنیم.خیلی ها این اشتباه رو مرتکب میشوند و اول قلع را با هویه ذوب میکنند سپس قلع ذوب شده ی روی نوک هویه را به محل لحیم کاری میزنند.این کار اشتباه است و لحیم به محل اتصال نخواهد چسبید.

بهترین حالت این است که شما ابتدا برای 1 یا دوثانیه محل اتصال را با هویه گرم کنید.سپس سیم لحیم را به محل اتصال بچسبانید.میبینید که قلع ذوب میشود و به محل اتصال به بهترین حالت ممکن میچسبد.

نحوه ی درست گرفتن سیم لحیم و هویه

خب بعد از وارد کردن مقدار مورد نیاز قلع ابتدا قلع را بگیرید.سپس 1 ثانیه هویه را در همان حالت نگه دارید سپس هویه را بردارید و صبر کنید تا قلع سرد شود و به محل اتصال بچسبد. حال میبینید که لحیم کاری شما به بهترین حالت ممکن انجام شده است و لحیم براق و تمیز است دقت کنید تمام مراحل بالا نباید بیشتر از 4 ثانیه طول بکشد که اگر به مقدار کافی تمرین نمایید میتوانید تمام مراحل گفته شده را در کمتر از 2ثانیه انجام دهید.

توجه کنید که اگر نوک هویه شما بعد از تمیز کردن با اسفنج هنوز سیاه بود به روش زیر عمل کنید:

آب بندي سر هويه با قلع :

به محض آن كه دماي سر هويه به نقطه ذوب سيم لحيم برسد ، بايد آنرا با قلع آب بندي كنيد . روش آب بندي با قلع بسيار ساده و به شرح زير است :

الف ) هويه را روشن كنيد تا گرم شود .

ب ) اگر سيم لحيم معمولي مصرف مي كنيد ، به سر هويه روغن لحيم بماليد ولي اگر از سيم لحيم روغني استفاده مي كنيد . اين كار ضرورت ندارد .

ج ) سيم لحيم را روي سطح تخت سر هويه بگيريد پس از مدت كوتاهي ، به نظر مي رسد كه ذوب لحيم شروع شده است .

هـ ) با استفاده از اسفنج مرطوب ، لحيم را از روي سر هويه پاك كنيد . مشاهده مي كنيد كه سطح تخت سر هويه به طور يكنواخت با لايه اي نازك از لحيم پوشانده شده است .

و ) حال دوباره سيم لحيم را به سر هويه بزنيد . اكنون براي لحيمكاري آماده ايد .

هرگز اجازه ندهيد كه روغن لحيم جمع شود و هويه مدت زيادي روشن بماند ، بدون آنكه از آن استفاده كنيد . در نتيجة اين كار ، قشري روي سر هويه ايجاد مي شود كه پاك شدني نيست و فقط با سوهانكاري و ، در نتيجه ، تخريب پوشش سطحي سر هويه مي توان آنرا از بين برد .

اگر از سر هويه خوب مراقبت كنيد ، يك سال يا بيشتر دوام مي آورد .

لحيم سرد محتملترين عيبي است كه در لحيمكاري ديده مي شود و علت شكستن بيشتر لحيمها ، به ويژه در كارهاي الكترونيك ، همين عيب است . علت اصلي ايجاد (( لحيم سرد )) ، بيش از حد كوچك بودن هويه يا سر هويه ، و كثيف بودن سطح كار است .

در شکل زیر لحیم کاری درست و نادرست را میبینید